merging all conflicts

Author: iliakan

.github/FUNDING.yml

@@ -0,0 +1 @@
+github: iliakan

1-js/01-getting-started/1-intro/article.md

@@ -38,12 +38,24 @@ JavaScript енді құрылып жатқанда "LiveScript" деп атал
 2. Содан кейін ол скриптті машиналық тіліне түрлендіреді ("компиляциялайды").
 3. Осыдан кейін машина коды іске қосылады және өте жылдам жұмыс істейді.
 
+<<<<<<< HEAD
 Қозғалтқыш процестің әр кезеңінде оңтайландыруды қолданады. Ол тіпті құрастырылған скрипттерді жұмыс кезінде бақылайды, ол арқылы өтетін деректерді талдайды және осы білімге сүйене отырып, машиналық кодын одан әрі оңтайландырады.
+=======
+1. The engine (embedded if it's a browser) reads ("parses") the script.
+2. Then it converts ("compiles") the script to machine code.
+3. And then the machine code runs, pretty fast.
+
+The engine applies optimizations at each step of the process. It even watches the compiled script as it runs, analyzes the data that flows through it, and further optimizes the machine code based on that knowledge.
+>>>>>>> 540d753e90789205fc6e75c502f68382c87dea9b
 ```
 
 ## JavaScript веб-шолғышта не істей алады?
 
+<<<<<<< HEAD
 Қазіргі JavaScript - бұл "қауіпсіз" бағдарламалау тілі. Ол жадқа немесе процессорға төменгі деңгейлік қолжетімділікке рұқсат бермейді, себебі ол бастапқыда оны қажет етпейтін веб-шолғыштарға үшін жасалған.
+=======
+Modern JavaScript is a "safe" programming language. It does not provide low-level access to memory or the CPU, because it was initially created for browsers which do not require it.
+>>>>>>> 540d753e90789205fc6e75c502f68382c87dea9b
 
 JavaScript мүмкіндіктері жұмыс істейтін ортаға тәуелді. Мысалы, [Node.js](https://wikipedia.org/wiki/Node.js) JavaScript-ке кездейсоқ файлдарды оқуға/жазуға, желілік сұраныстарды орындауға мүмкіндік беретін функцияларды қолдайды. т.б.
 
@@ -59,14 +71,19 @@ JavaScript мүмкіндіктері жұмыс істейтін ортаға 
 
 ## JavaScript веб шолғышта не істей алмайды?
 
+<<<<<<< HEAD
 JavaScript-тің браузердегі мүмкіндіктері пайдаланушының қауіпсіздігі үшін шектелген. Бұның мақсаты зұлым веб-парақшаға жеке ақпаратқа қол жеткізуіне немесе пайдаланушының деректеріне зиян келтіруіне жол бермеу.
+=======
+JavaScript's abilities in the browser are limited to protect the user's safety. The aim is to prevent an evil webpage from accessing private information or harming the user's data.
+>>>>>>> 540d753e90789205fc6e75c502f68382c87dea9b
 
 Мұндай шектеулердің мысалдары мыналарды қамтиды:
 
 - Веб-парақшадағы JavaScript қатқыл дисктегі кездейсоқ файлдарды оқи алмайды/жаза алмайды, оларды көшіре алмайды немесе бағдарламаларды орындай алмайды. Оның ОЖ функцияларына тікелей қолжеткімділігі жоқ.
 
     Қазіргі веб шолғыштар оған файлдармен жұмыс істеуге мүмкіндік береді, бірақ қолжеткімділік шектеулі және тек пайдаланушы белгілі бір әрекеттерді орындаса ғана қамтамасыз етіледі, мысалы, файлды веб шолғыш терезесіне "тастау" немесе оны `<input>` тег арқылы таңдау.
 
+<<<<<<< HEAD
     Камерамен/микрофонмен және басқа құрылғылармен өзара әрекеттесу әдістері бар, бірақ олар пайдаланушының нақты рұқсатын қажет етеді. JavaScript қосылған парақша жасырынып веб-камераны қосуға, айналаны бақылауға және ақпаратты [ҰҚК-ға](https://kk.wikipedia.org/wiki/Қазақстан_Республикасы_Ұлттық_Қауіпсіздік_Комитеті) жібере алмайды.
 - Әр түрлі қойындылар/терезелер әдетте бір-бірін туралы білмейді. Кейде ғана біледі, мысалы, бір терезе JavaScript қолданып екінші терезені ашады. Бірақ бұл жағдайда да, егер олар әр түрлі сайттардан (басқа доменнен, хаттамадан немесе порттан) келсе, бір парақшадағы JavaScript басқа парақшаға қол жеткізе алмайды.
 
@@ -78,6 +95,19 @@ JavaScript-тің браузердегі мүмкіндіктері пайдал
 ![](limitations.svg)
 
 Егер JavaScript веб шолғыштан тыс, мысалы серверде қолданылса, мұндай шектеулер қолданылмайды. Қазіргі веб шолғыштар сонымен қатар кеңейтілген рұқсаттарды сұрайтын плагиндерге/кеңейтімдерге рұқсат береді.
+=======
+    There are ways to interact with the camera/microphone and other devices, but they require a user's explicit permission. So a JavaScript-enabled page may not sneakily enable a web-camera, observe the surroundings and send the information to the [NSA](https://en.wikipedia.org/wiki/National_Security_Agency).
+- Different tabs/windows generally do not know about each other. Sometimes they do, for example when one window uses JavaScript to open the other one. But even in this case, JavaScript from one page may not access the other page if they come from different sites (from a different domain, protocol or port).
+
+    This is called the "Same Origin Policy". To work around that, *both pages* must agree for data exchange and must contain special JavaScript code that handles it. We'll cover that in the tutorial.
+
+    This limitation is, again, for the user's safety. A page from `http://anysite.com` which a user has opened must not be able to access another browser tab with the URL `http://gmail.com`, for example, and steal information from there.
+- JavaScript can easily communicate over the net to the server where the current page came from. But its ability to receive data from other sites/domains is crippled. Though possible, it requires explicit agreement (expressed in HTTP headers) from the remote side. Once again, that's a safety limitation.
+
+![](limitations.svg)
+
+Such limitations do not exist if JavaScript is used outside of the browser, for example on a server. Modern browsers also allow plugins/extensions which may ask for extended permissions.
+>>>>>>> 540d753e90789205fc6e75c502f68382c87dea9b
 
 ## JavaScript-ті бірегей ететін не?
 
@@ -92,20 +122,29 @@ JavaScript - бұл үш нәрсені біріктіретін жалғыз в
 
 Бұл JavaScript-ті бірегей етеді. Сондықтан бұл веб шолғыш интерфейстерді құруға ең кең таралған құралы.
 
+<<<<<<< HEAD
 Сонымен қатар, JavaScript серверлерді, мобильді қосымшаларды және т.б. жасауға колданылады.
+=======
+That said, JavaScript can be used to create servers, mobile applications, etc.
+>>>>>>> 540d753e90789205fc6e75c502f68382c87dea9b
 
 ## JavaScript-тен «жоғары» тілдері
 
 JavaScript-тің синтаксисі әркімнің қажеттілігіне сәйкес келмейді. Әр түрлі адамдар әр түрлі ерекшеліктерді қалайды.
 
 Мұны күтуге болады, өйткені жобалар мен талаптар әркім үшін әр түрлі.
 
+<<<<<<< HEAD
 Жақында веб шолғышта іске қосылмай тұрып JavaScript-ке *транспиляцияланған* (аударылатын) көптеген жаңа тілдер пайда болды.
+=======
+So, recently a plethora of new languages appeared, which are *transpiled* (converted) to JavaScript before they run in the browser.
+>>>>>>> 540d753e90789205fc6e75c502f68382c87dea9b
 
 Қазіргі заманғы құралдар транспиляцияны өте жылдам және мөлдір етеді, бұл әзірлеушілерге басқа тілде код жасауға мүмкіндік береді және оны "қақпақ астында" автоматты түрде аударады.
 
 Мұндай тілдердің мысалдары:
 
+<<<<<<< HEAD
 - [CoffeeScript](http://coffeescript.org/) - бұл JavaScript үшін «синтаксистік қант». Ол ықшамды және нақты код жазуға мүмкіндік беретін қысқа синтаксисті енгізеді. Әдетте, бұл Ruby әзірлеушілерге ұнайды.
 - [TypeScript](http://www.typescriptlang.org/) күрделі жүйелердің дамуы мен қолдауын жеңілдету үшін "деректердің қатаң тұрпаттарын" қосуға шоғырланған. Оны Microsoft әзірледі.
 - [Flow](http://flow.org/) сонымен қатар деректердің тұрпаттарын қосады, бірақ басқаша. Оны Facebook әзірледі.
@@ -114,6 +153,16 @@ JavaScript-тің синтаксисі әркімнің қажеттілігін
 - [Kotlin](https://kotlinlang.org/docs/reference/js-overview.html) веб шолғышқа немесе Node-қа бағытталған заманауи, қысқа және қауіпсіз бағдарламалау тілі.
 
 Одан әрі басқалар да бар. Әрине, егер біз аударылған тілдердің бірін қолдансақ та, біз не істеп жатқанымызды түсіну үшін JavaScript-ті білуіміз керек.
+=======
+- [CoffeeScript](https://coffeescript.org/) is "syntactic sugar" for JavaScript. It introduces shorter syntax, allowing us to write clearer and more precise code. Usually, Ruby devs like it.
+- [TypeScript](https://www.typescriptlang.org/) is concentrated on adding "strict data typing" to simplify the development and support of complex systems. It is developed by Microsoft.
+- [Flow](https://flow.org/) also adds data typing, but in a different way. Developed by Facebook.
+- [Dart](https://www.dartlang.org/) is a standalone language that has its own engine that runs in non-browser environments (like mobile apps), but also can be transpiled to JavaScript. Developed by Google.
+- [Brython](https://brython.info/) is a Python transpiler to JavaScript that enables the writing of applications in pure Python without JavaScript.
+- [Kotlin](https://kotlinlang.org/docs/reference/js-overview.html) is a modern, concise and safe programming language that can target the browser or Node.
+
+There are more. Of course, even if we use one of these transpiled languages, we should also know JavaScript to really understand what we're doing.
+>>>>>>> 540d753e90789205fc6e75c502f68382c87dea9b
 
 ## Қорытынды
 

1-js/01-getting-started/2-manuals-specifications/article.md

@@ -1,15 +1,23 @@
 
 # Нұсқаулықтар мен сипаттамалар
 
+<<<<<<< HEAD
 Бұл кітап *оқулық* болып табылады және тілді біртіндеп меңгеруге көмектесуге бағытталған. Бірақ сіз негіздермен таныс болғаннан кейін сізге басқа көздер қажет болады.
+=======
+This book is a *tutorial*. It aims to help you gradually learn the language. But once you're familiar with the basics, you'll need other resources.
+>>>>>>> 540d753e90789205fc6e75c502f68382c87dea9b
 
 ## Техникалық сипаттамасы
 
 [ECMA-262 спецификациясында](https://www.ecma-international.org/publications/standards/Ecma-262.htm) JavaScript туралы ең терең, толық және ресми ақпарат бар. Ол тілді анықтайды.
 
 Бірақ бұл рәсімделгендіктен бастапқыда оны түсіну қиын. Егер сізге тіл туралы егжей-тегжейлі ақпараттың ең сенімді көзі қажет болса, спецификацияны қарауға болады. Бірақ бұл күнделікті қолдануға арналмаған.
 
+<<<<<<< HEAD
 Жыл сайын жаңа спецификация нұсқасы шығарылады. Осы шығарылымдардың арасында спецификацияның соңғы нұсқасы <https://tc39.es/ecma262/> мекенжайында орналасқан.
+=======
+A new specification version is released every year. Between these releases, the latest specification draft is at <https://tc39.es/ecma262/>.
+>>>>>>> 540d753e90789205fc6e75c502f68382c87dea9b
 
 Ең соңғы мүмкіндіктер туралы, оның ішінде "стандартқа жақын" ("3 кезең" ұсыныстары деп аталады) мүмкіндіктері туралы білу үшін <https://github.com/tc39/proposals> сайтына кіріңіз.
 
@@ -19,19 +27,32 @@
 
 - **MDN (Mozilla) JavaScript Reference** - мысалдар мен басқа да ақпараты бар негізгі нұсқаулық. Ол жеке тіл функциялары, әдістері және т.б. туралы терең ақпарат алу үшін өте пайдалы.
 
+<<<<<<< HEAD
     Ол мына жерде орналақан <https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/JavaScript/Reference>.
 
 Бірақ, көбінесе интернет іздеуді қолдануға ыңғайлырақ. "MDN [іздеу термині]" сиякты сұрау қолдауға болады, мысалы, `parseInt` функциясын іздеу үшін <https://google.com/search?q=MDN+parseInt>
+=======
+    You can find it at <https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/JavaScript/Reference>.
+
+Although, it's often best to use an internet search instead. Just use "MDN [term]" in the query, e.g. <https://google.com/search?q=MDN+parseInt> to search for the `parseInt` function.
+>>>>>>> 540d753e90789205fc6e75c502f68382c87dea9b
 
 ## Үйлесімділік кестелері
 
 JavaScript - бұл үнемі жаңа нәрселермен толықтырылып отыратын дамып келе жатқан тіл.
 
 Веб шолғышқа және басқаларға арналған қозғалтқыштардың қолдауын көру үшін:
 
+<<<<<<< HEAD
 - <http://caniuse.com> - әр функцияның қолдау кестелері. Мысалы, қандай қозғалтқыштар қазіргі криптографиялық функцияларды қолдайтынын білу үшін: <http://caniuse.com/#feat=cryptography>.
 - <https://kangax.github.io/compat-table> - тілдік мүмкіндіктері және оларды қолдайтын және қолдамайтын қозғалтқыштары бар кестесі.
 
 Бұл ресурстардың барлығы бағдарламашының күнделікті жұмысында пайдалы, өйткені олар тілді қолдану мүмкіндіктері, оларды қолдау және т.б. туралы құнды ақпарат береді.
+=======
+- <https://caniuse.com> - per-feature tables of support, e.g. to see which engines support modern cryptography functions: <https://caniuse.com/#feat=cryptography>.
+- <https://kangax.github.io/compat-table> - a table with language features and engines that support those or don't support.
+
+All these resources are useful in real-life development, as they contain valuable information about language details, their support, etc.
+>>>>>>> 540d753e90789205fc6e75c502f68382c87dea9b
 
 Егер сізге JavaScript ерекшелігі туралы қосымша ақпарат қажет болса, осы сілтемелерді (немесе осы бетке сілтемені) есте сақтаңыз.